Bệnh viêm phổi – Biến chứng, cách điều trị, cách phòng tránh, cách chăm sóc bệnh nhân viêm phổi

1. Các biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm phổi

Ngay cả khi được điều trị, một số người bị viêm phổi, đặc biệt là những người thuộc nhóm nguy cơ cao, có thể gặp các biến chứng viêm phổi , bao gồm:

1.1. Nhiễm trùng huyết

Vi khuẩn xâm nhập vào máu từ phổi có thể lây nhiễm bệnh sang các cơ quan khác, có khả năng gây suy nội tạng.

1.2. Suy hô hấp

Nếu bệnh viêm phổi nặng hoặc bạn mắc các bệnh mãn tính về phổi, bạn có thể khó thở và cần được cung cấp oxy. Bạn có thể phải nhập viện và sử dụng máy thở (máy thở) cho đến khi phổi lành lại.

1.3. Tràn dịch màng phổi

Viêm phổi có thể gây ra chất lỏng tích tụ trong không gian mỏng giữa các lớp mô lót phổi và khoang ngực (màng phổi). Nếu lượng dịch trong khoang màng phổi tăng lên gây khó thở, bạn có thể cần phải được chọc hút hoặc dẫn lưu dịch.

1.4. Áp xe phổi

Áp xe xảy ra nếu mủ hình thành trong một khoang trong phổi. Áp xe thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Đôi khi, phẫu thuật hoặc dẫn lưu bằng kim hoặc ống dài đặt vào ổ áp xe là cần thiết để loại bỏ mủ.

2. Phương pháp điều trị bệnh viêm phổi

Điều trị viêm phổi liên quan đến việc chữa nhiễm trùng và ngăn ngừa các biến chứng. Những người bị viêm phổi mắc phải trong cộng đồng thường có thể được điều trị tại nhà bằng thuốc. Tuy nhiên, theo bác sĩ Nguyễn Thị Mộng Trinh, chuyên khoa Hô hấp, khoa Khám bệnh, BVĐK Tâm Anh: “Mọi trường hợp viêm phổi ở trẻ dưới 2 tháng đều được xem là nặng và phải nhập viện điều trị”.

2.1. Điều trị tại nhà

Hầu hết các triệu chứng giảm bớt trong một vài ngày hoặc vài tuần, cảm giác mệt mỏi có thể kéo dài trong một tháng hoặc hơn. Khi điều trị tại nhà, bạn sẽ được bác sĩ kê thuốc theo nguyên nhân gây viêm phổi. Đồng thời được hẹn đến bệnh viện tái khám theo chỉ định, hoặc đến bệnh viện ngay nếu có biến chứng khó thở, sốt cao không hạ…

2.2. Điều trị tại bệnh viện

Người lớn mắc bệnh viêm phổi nặng với biểu hiện thở gắng sức cần được đưa đến bệnh viện điều trị kịp thời. Riêng với trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi có các biểu hiện viêm phổi đều phải nhập viện cấp cứu ngay. Trẻ từ 2-5 tuổi mà không ăn uống, co giật, ngủ li bì – khó đánh thức, thở có tiếng rít cũng phải lập tức nhập viện điều trị.

2.3. Các loại thuốc cho bệnh nhân viêm phổi

Các loại thuốc điều trị bệnh viêm phổi phụ thuộc vào loại viêm phổi và mức độ nghiêm trọng của viêm phổi, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các bác sĩ thường kê các thuốc điều trị bao gồm:

2.3.1. Thuốc kháng sinh

Những loại thuốc này được sử dụng để điều trị viêm phổi do vi khuẩn. Có thể mất thời gian để xác định loại vi khuẩn gây viêm phổi và lựa chọn loại kháng sinh tốt nhất để điều trị. Nếu các triệu chứng không cải thiện, bác sĩ có thể đề nghị một loại kháng sinh khác.

2.3.2. Thuốc hạ sốt/thuốc giảm đau

Người bệnh có thể dùng những loại thuốc này khi cần thiết để hạ sốt. Chúng bao gồm các loại thuốc như aspirin, ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác) và acetaminophen (Tylenol, những loại khác).

3. Cách phòng tránh bệnh viêm phổi

3.1. Tiêm phòng

Hiện nay đã có sẵn các vắc xin để ngăn ngừa một số bệnh viêm phổi, cúm. Đặc biệt, nhóm vắc xin ngừa bệnh viêm phổi cho trẻ được sử dụng rộng rãi. Các bác sĩ khuyến cáo nên chủng ngừa viêm phổi khác cho trẻ em dưới 2 tuổi và trẻ em từ 2 đến 5 tuổi có nguy cơ đặc biệt mắc bệnh phế cầu khuẩn. Để ngừa bệnh này có vắc xin PCV 10, tên thương mại là Synflorix giúp ngừa được 10 chủng vi khuẩn phế cầu khác nhau. Đối với bệnh viêm phổi người lớn, hiện có nhiều loại vắc xin ngừa Covid-19 như: AstraZeneca, Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson’s Janssen…

3.2. Tăng cường vệ sinh

Để bảo vệ bản thân khỏi nhiễm trùng đường hô hấp mà đôi khi dẫn đến viêm phổi, hãy rửa tay thường xuyên hoặc sử dụng chất khử trùng tay có cồn, đeo khẩu trang. Bạn cần súc miệng hằng ngày bằng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn. Thói quen này giúp tiêu diệt vi khuẩn ở cổ họng, làm loãng đờm, khai thông đường thở và hạn chế tối đa các biến chứng do nhiễm khuẩn.

3.3. Không hút thuốc chủ động hoặc thụ động

Khói thuốc lá có khả năng làm hỏng khả năng bảo vệ tự nhiên của phổi chống lại nhiễm trùng đường hô hấp.

3.4. Giữ cho hệ thống miễn dịch mạnh mẽ

Cách tăng cường hệ miễn dịch đó là: ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và ăn uống lành mạnh.

4. Cách chăm sóc bệnh nhân viêm phổi

4.1. Nghỉ ngơi

Trẻ có triệu chứng viêm phổi không nên đến trường học, người viêm phổi do virus cũng cần nghỉ ngơi, hạn chế giao tiếp, đến nơi làm việc cho đến khi khỏi bệnh.

4.2. Giữ nước

Uống nhiều chất lỏng, đặc biệt là nước, để giúp làm loãng chất nhầy trong phổi, dễ ho khạc ra hơn.

4.3. Dùng thuốc theo quy định

Dùng đúng và đủ theo đơn thuốc kê toa. Việc ngừng dùng thuốc quá sớm khi thấy giảm triệu chứng sẽ khiến phổi tiếp tục chứa vi khuẩn, từ từ nhân lên và gây tái phát bệnh viêm phổi.

4.4. Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ

Viêm phổi truyền nhiễm rất nguy hiểm, do đó cần đảm bảo vệ sinh, ngăn ngừa lây nhiễm bằng cách thường xuyên thay ra giường, chiếu, chăn màn cho người bệnh. Trường hợp chăm sóc người già bệnh viêm phổi  cấp tính bị hôn mê, phải nằm lâu dài trên giường bệnh, người thân cho người bệnh sử dụng tã dán có khả năng kháng khuẩn sẽ giúp đảm bảo vấn đề vệ sinh cá nhân được tốt hơn.

Các thắc mắc về bệnh viêm phổi

1. Xét nghiệm máu có biết bị viêm phổi không?

Xét nghiệm máu có thể giúp xác định tình trạng nhiễm trùng thông qua số lượng bạch cầu. Bác sĩ có thể lấy máu từ ven để nuôi cấy, giúp xác định loại vi khuẩn gây bệnh trong trường hợp viêm phổi có biến chứng nhiễm khuẩn huyết. Tuy nhiên, để xác định loại vi khuẩn gây viêm phổi, thông thường sẽ sử dụng xét nghiệm đờm.

2. Trẻ sơ sinh bị ho có phải viêm phổi?

Các triệu chứng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh khi viêm phổi là ho và ho ra chất nhầy ướt hoặc đờm. Tuy nhiên, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh ban đầu thường nghèo nàn và không rõ ràng như bú kém hoặc bỏ bú, sốt trên 37,5 độ C hoặc hạ thân nhiệt, thở nhanh trên 60 lần trong 1 phút hoặc khó thở.

3. Viêm tiểu phế quản có phải là viêm phổi không?

Bệnh viêm tiểu phế quản và viêm phổi đều có một số triệu chứng tương đối giống nhau gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, khác nhau ở chỗ, viêm tiểu phế quản sẽ gây viêm các ống nhánh nhỏ trong phổi, còn viêm phổi là nhiễm trùng bên trong phổi.

4. Viêm phổi có phải nằm viện không?

Không phải tất cả các trường hợp trẻ bị viêm phổi đều cần điều trị tại bệnh viện. Trẻ có thể điều trị tại nhà nếu ở mức độ nhẹ để tránh lây nhiễm thêm vi khuẩn, virus tại bệnh viện gọi là nhiễm trùng bệnh viện.

5. Viêm phổi có phải kiêng gì không?

Có nhiều nghiên cứu chỉ ra, đồ ăn nhiều muối, thịt, tinh bột là nguyên nhân làm tăng tình trạng đờm và ho. Người ăn nhiều thịt, tinh bột tinh chế và natri sẽ tăng nguy cơ ho dai dẳng hơn những người ăn nhiều đậu và trái cây. Do đó, khi hỏi thắc mắc viêm phổi nên kiêng gì , thì bạn nên hạn chế ăn thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, ngũ cốc tinh chế.

6. Viêm phổi có phải uống thuốc kháng sinh không?

Thông thường các đợt viêm phổi cấp do vi khuẩn, virus, nấm, kí sinh trùng,… gây ra thường được điều trị kháng sinh trong khoảng thời gian từ 7- 14 ngày. Đối với những trường hợp viêm phổi nặng với biểu hiện khó thở, thở rút, thì phải điều trị kháng sinh trong vòng 15 – 20 ngày.

7. Viêm phổi có thể tự khỏi không?

Theo thống kê, có tới hơn 50 loại viêm phổi ở mức độ từ nhẹ đến nặng. Bệnh viêm phổi cũng có thể tự khỏi , nhưng cũng có nhiều trường hợp biến chứng tử vong như viêm phổi do virus SARS-CoV-2. Chính vì thế, người có triệu chứng nghi ngờ bệnh viêm phổi, cần đến khám bệnh tại các trung tâm y tế, bệnh viện uy tín. Không nên chủ quan nghĩ viêm phổi có thể tự khỏi mà không điều trị hoặc điều trị không đúng cách dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

8. Viêm phổi có nguy hiểm không?

Viêm phổi là bệnh lý tương đối nguy hiểm  với nhiều biến chứng khó lường. Đặc biệt, căn bệnh viêm phổi do virus SARS-CoV-2 đang đe dọa sức khỏe toàn cầu. Hiện số lượng người tử vong vì nhiễm Covid-19 vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Do đó, bạn nên có phương pháp chủ động phòng ngừa bệnh viêm phổi cho bản thân và gia đình bằng cách giữ gìn vệ sinh, đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, hạn chế tiếp xúc nơi đông người khi dịch Covid-19 chưa được kiểm soát.

9. Bệnh viêm phổi có chữa được không?

Bệnh viêm phổi có chữa được không  ? Bệnh viêm phổi có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện kịp thời. Phương pháp điều trị cần phù hợp với từng triệu chứng và tình hình phát triển của bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi bệnh đã chuyển biến nặng, việc điều trị sẽ hết sức khó khăn.

10. Viêm phổi và ung thư phổi giống hay khác nhau?

Viêm phổi và ung thư phổi đều có một số triệu chứng giống nhau như ho, tức ngực, mệt mỏi, chán ăn. Cả 2 đều có triệu chứng phổ biến nhất là ho, tuy nhiên ho do ung thư phổi sẽ là ho dai dẳng kéo dài trên 2 tuần, dùng các loại thuốc kháng sinh nhưng tình trạng không thuyên giảm, đặc biệt ho kèm theo máu cần cảnh giác. Thông thường những bệnh nhân mắc ung thư phổi giai đoạn đầu thường có triệu chứng không rõ ràng, bệnh nhân dễ nhầm lẫn với một số căn bệnh khác. Do đó, bệnh nhân cần được khám, sử dụng thêm các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác.

11. Bệnh viêm phổi có tái phát không?

Hiện nay, không hiếm trường hợp viêm phổi trẻ em tái đi tái lại nhiều lần. Viêm phổi tái phát có thể dẫn đến những biến chứng nặng, thậm chí tử vong.

12. Viêm phổi có gây tiêu chảy, đau lưng không?

Bệnh viêm phổi có thể gây tiêu chảy, nôn mửa đối với người trưởng thành và trẻ nhỏ. Ngoài ra, viêm phổi xảy ra khi màng mỏng lót và bảo vệ khoang phổi bị tổn thương nghiêm trọng. Bệnh gây ra những cơn đau nhói tại vùng lưng sau phổi, có thể kèm theo sốt cao và ho