Đau dạ dày và những nguyên nhân gây đau dạ dày

Đau dạ dày là gì?

Đau dạ dày là tình trạng người bệnh gặp phải các cơn đau âm ỉ, nóng rát hoặc tức tại vùng bụng trên do rối loạn vận động của dạ dày và có tăng tiết axit dịch vị dạ dày hoặc do dạ dày bị tổn thương vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Đau dạ dày có thể xuất hiện ở chính giữa bụng, cũng có thể lệch sang bên phải hoặc bên trái, sau đó lan ra sau lưng. Cơn đau có thể xuất hiện khi đói hoặc về ban đêm, cũng có thể đau sau khi ăn, khiến người bệnh cảm giác tức bụng, ấm ách không ăn được nhiều.

Cảm giác đau, khó chịu thường chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cơn đau kéo dài và dữ dội, đây là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm, người bệnh cần đến thăm khám với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Đau dạ dày là tình trạng bệnh lý nhiều người mắc phải

Nguyên nhân gây đau dạ dày

Theo các chuyên gia y tế, đau dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân gây nên như thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng, hoặc các bệnh lý tiêu hóa… cụ thể:

Thói quen ăn uống thiếu khoa học

Thói quen ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng đau dạ dày, đặc biệt là với một số thói quen ăn uống điển hình như:

• Ăn uống không điều độ, không đúng giờ hoặc ăn quá khuya
• Ăn quá nhanh, ăn quá no hoặc để bụng trong trạng thái quá đói
• Ăn nhiều thức ăn chiên rán, cay nóng, đồ chua
• Vừa ăn vừa đọc sách, chơi game, học bài, xem tivi…
• Sử dụng các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh (thực phẩm bẩn, ôi thiu…)
• Lạm dụng đồ uống có cồn, chất kích thích, thuốc lá…

Thói quen ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chứng đau dạ dày

Dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Đối với một số trường hợp bị dị ứng và không dung nạp với một số loại thực phẩm nhất định cũng có thể dẫn đến tình trạng đầy hơi và đau dạ dày. Một số loại thực phẩm dễ gây dị ứng và bất dung nạp phải kể đến như:

• Sữa.
• Đậu phộng, đậu nành
• Lúa mì
• Động vật có vỏ (tôm, ốc, nghêu…)
• Cá
• Trứng

Nếu hệ tiêu hóa bị dị ứng hoặc không dung nạp một số loại thức ăn, đồ uống nhất định, người bệnh nên thăm khám với bác sĩ, thực hiện các xét nghiệm cần thiết để có kế hoạch ăn kiêng phù hợp. Đặc biệt, người bệnh không nên cố gắng để tiêu thụ những thực phẩm này để tránh tình trạng đau dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn.

Stress và lo lắng kéo dài

Khi tâm lý căng thẳng, lo lắng sẽ khiến các hormone và chất dẫn truyền thần kinh trong cơ thể được giải phóng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhu động ruột và hoạt động co bóp của dạ dày, dẫn đến hiện tượng đau bụng, ợ chua, đầy hơi… Ngoài ra, stress kéo dài còn có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, gây ra tình trạng đau dạ dày.

Loét dạ dày tá tràng

Hầu hết các trường hợp đều xuất phát từ nguyên nhân do vi khuẩn HP (Helicobacter Pylori) hoặc do bệnh nhân sử dụng các loại thuốc giảm đau chống viêm Non Steroid hoặc Aspirin. Bên cạnh đó, một số trường hợp loét dạ dày tá tràng khác còn có thể xuất phát từ các nguyên nhân hiếm gặp: bệnh Crohn, hội chứng Zollinger- Ellison…

Viêm cấp tính niêm mạc dạ dày tá tràng

Đa số các trường hợp thường xuất hiện sau khi uống nhiều rượu bia, ăn gia vị cay nóng hoặc cũng có thể do dùng thuốc giảm đau chống viêm Non Steroid hoặc Aspirin.

Chứng khó tiêu chức năng

Với chứng khó tiêu chức năng, thông thường bệnh nhân sẽ có triệu chứng đau, tức hoặc nóng rát tại vùng thượng vị, ăn nhanh no và ậm ạch sau khi ăn. Để điều trị, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi dạ dày để xác định tình trạng niêm mạc, chỉ có viêm teo hay đã tiến triển thành viêm loét niêm mạc dạ dày, sau đó bác sĩ sẽ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Khối u ác tính tại thực quản dạ dày

Đau dạ dày cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo đối với ung thư vùng tâm vị thực quản, ung thư dạ dày… Những đối tượng có nguy cơ cao bao gồm: người hút thuốc lá và uống bia rượu, người từ trung niên, người có tiền sử viêm dạ dày, người có người thân trong gia đình có tiền sử mắc ung thư tiêu hóa….

Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc thường dùng có thể gây khó chịu cho dạ dày và dẫn đến các rối loạn khác đối với hệ tiêu hóa. Đặc biệt, người bệnh nên cẩn trọng khi sử dụng những loại sau: thuốc giảm đau (Aspirin, Ibuprofen, Naproxen…), thuốc kháng sinh, thuốc giảm cholesterol, thuốc giảm đau Opioid, thực phẩm chức năng bổ sung sắt, thuốc điều trị ung thư……

Những dấu hiệu đau dạ dày điển hình

Đối với đa số các trường hợp, đau dạ dày thường 5 biểu hiện điển hình, bao gồm:

Đau bụng trên rốn hay còn gọi là đau thượng vị

Người bệnh sẽ cảm thấy đau âm ỉ và tức vùng bụng hoặc đau nóng rát, rất khó chịu. Đây là dấu hiệu thường gặp nhất đối với bệnh nhân bị đau dạ dày.

Vị trí đau dạ dày có thể từ bụng lên ngực hoặc lan ra cả sau lưng, thông thường cơn đau xuất hiện trong khoảng từ một đến hai tuần khi trong giai đoạn đầu của bệnh và tái đi tái lại.

• Đối với người bị đau dạ dày tá tràng, cơn đau bụng  thường có liên quan đến bữa ăn và có tính chu kỳ
• Bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng, cơn đau bụng thường có tính chu kỳ
• Đối với bệnh nhân bị loét tá tràng, cơn đau bụng sẽ xuất hiện khi đói
• Đối với bệnh nhân bị viêm loét dạ dày, khi ăn thức ăn vào sẽ cảm giác đau vùng thượng vị, nhưng khi đói lại không có cảm giác đau
• Đối với những người bị ung thư dạ dày, các cơn đau bụng không có tính chu kỳ mà kéo dài liên miên

Chán ăn, ăn không ngon miệng

Người bệnh bị đau dạ dày thường có dấu hiệu chán ăn thể hiện bởi lượng thức ăn bị giảm so với bình thường hoặc ăn kém ngon.

Nguyên nhân là bởi thức ăn được tiêu hóa chậm, sau khi ăn, người bệnh có thể cảm thấy chướng bụng, đầy bụng, cảm giác nặng nề, đau thượng vị, bỏng rát vùng thượng vị sau đó lan lên xương ức và gây cảm giác buồn nôn.

Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng

Nguyên nhân của hiện tượng này là do hoạt động của dạ dày bị rối loạn nên thức ăn khó được tiêu hóa dẫn đến tình trạng bị lên men khiến bệnh nhân đau dạ dày bị ợ hơi, ợ chua. Người bệnh sẽ cảm thấy vị đắng hoặc chua khi thức ăn hoặc hơi lên tận trên họng hoặc chỉ lên nửa chừng, kèm theo đau ở vùng ức mũi hoặc sau xương ức.

Cảm giác buồn nôn, nôn

Thường xuất hiện ở người bệnh bị viêm dạ dày cấp, viêm loét dạ dày, xuất huyết dạ dày hay có thể là ung thư dạ dày. Khi người bệnh nôn nhiều sẽ kéo theo các biến chứng như rách niêm mạc thực quản, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Ngoài ra, nôn nhiều còn có thể khiến bệnh nhân gặp phải tình trạng mất nước và điện giải trong dịch dạ dày xảy ra. Nặng hơn có thể dẫn đến hạ huyết áp, trụy tim mạch, người bệnh bị sút cân nhanh, thiếu máu, phù nề…

Chảy máu tiêu hóa

Đây là một dấu hiệu rất nghiêm trọng, có thể đe dọa tới tính mạng của người bệnh trong thời gian rất ngắn. Đây có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm như: viêm dạ dày cấp do dùng thuốc, dạ dày tá tràng bị loét, tĩnh mạch thực quản bị vỡ do bệnh gan…. nghiêm trọng hơn là bị ung thư dạ dày.

Vì vậy khi thấy dấu hiệu này người bệnh cần ngay lập tức đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Khi bị chảy máu tiêu hóa, người bệnh sẽ có những biểu hiện như: nôn ra máu tươi hoặc máu đen, trong phân có lẫn màu đỏ tươi hoặc đi ngoài phân đen. Ngoài ra, người bệnh có thể sẽ cảm thấy choáng váng, hoa mắt, tụt huyết áp khi trong tình trạng mất máu cấp.

Chảy máu tiêu hóa một dấu hiệu rất nghiêm trọng, có thể đe dọa tới tính mạng của người bệnh